Aan de slag met een headless CMS: wanneer en waarom?

Headless CMS, misschien heb je er van gehoord, misschien ook niet. Wij vertellen je graag meer over wat headless CMS nou precies is, waarom je er wel of niet mee aan de slag gaat, wat de voor- en nadelen zijn én wat voor mogelijkheden het gebruik van headless CMS biedt wat betreft het presenteren van jouw content. Het kan veel betekenen voor jouw digitale strategie, wist je dat? Nee? Lees dan snel verder.

Wat is headless CMS?

CMS staat voor contentmanagementsysteem. In een traditioneel CMS, zoals bijvoorbeeld het TYPO3 CMS, zijn de backend en frontend van jouw digitale platform(en) met elkaar geïntegreerd, we noemen dat ook wel een ‘gekoppeld’ CMS. Tussen de back- en frontend zit geen API om de communicatie af te handelen, een traditioneel CMS is dus als het ware één systeem.

Een headless systeem werkt tegenovergesteld, de frontend wordt namelijk losgekoppeld en apart gezet. De frontend is het ‘hoofd’, vandaar dus ook de term ‘headless’. Een headless CMS is een content database met een gebruikersinterface waarin je tekst, beeld en video kunt toevoegen, bewerken en beheren. Los van dit systeem ontwikkel je een digitaal platform (of meerdere platformen, zoals bijvoorbeeld een website, smartwatch, voice assistants) waarop je jouw content publiceert.

Wel of niet aan de slag met headless CMS?

Wel

Wij vinden dat er twee scenario’s zijn waarin de techniek van headless CMS verstandig is om te gebruiken, omdat het loskoppelen van contentbeheer en -presentatie in deze gevallen aangenamer werkt.

1. Wanneer je veel kanalen hebt waarop je content presenteert, wil je een mate van consistentie aanbrengen. Dit kan door de inhoud die je op meerdere plekken gebruikt op één plek te beheren. Een headless CMS is dan zeer nuttig want dat voorziet hierin.
   

2. Wanneer de inhoud die je zelf maakt gecomplementeerd en aangevuld wordt door de inhoud van andere systemen - zoals een klantportaal waar je nieuwsberichten plaatst, maar waar ook facturen en persoonsgegevens te vinden zijn - moet dit allemaal op één plek bij elkaar komen. Dit kan met een traditioneel CMS, maar het kan veel stabieler en sneller, namelijk door een headless CMS te gebruiken voor de inhoud en (overige) koppelingen. Dit levert een plek op waar je inhoud beheert, niets meer, niets minder.
   

Niet

Heb je een corporate website? Of een marketing communicatie website? Dan is de kans dat je een headless CMS nodig hebt vrij klein. Eigenlijk geldt dit voor alles wat qua vorm vrij traditioneel is, waar weinig maatwerk aan te pas komt. Een standaard (of dus traditioneel) CMS voldoet in zo’n geval. Het loskoppelen van jouw data model, het beheren van jouw data en het presenteren van deze informatie, betekent dat je meer architectuur moet opzetten en dus dat er meer onderhoud plaatsvindt. Past dit niet bij jouw bedrijf? Dan is headless CMS niet per se nodig.

De voordelen en nadelen van headless CMS

Voordelen

• Een headless CMS is flexibeler dan een traditioneel CMS
• De inhoud voor meerdere kanalen is gemakkelijk te realiseren
• Er is geen sprake van onnodige technische overhead
• Mogelijkheden van Progressive Web App functionaliteiten, zoals notificaties en gebruik van mobiele camera’s dienen zich aan
• Je hebt meer vrijheid wat betreft de techniek van jouw frontend, dus;
• de mogelijkheid om betere frontend te realiseren;
• het realtime veranderen van content zonder page reload, met bijvoorbeeld React;
• een betere user experience realiseren
• Een flexibel datamodel waarin in je niet gebonden bent aan de data van het CMS-systeem; je schiet data via een API in jouw headless CMS
  

Nadelen:

• Flexibiliteit is ook een nadeel, want je moet alles uitdokteren; maatwerk is hartstikke mooi maar alles moet van tevoren goed in kaart worden gebracht
• Nieuwe wensen moeten (meer) doorontwikkeld worden; er zijn minder standaard oplossingen beschikbaar in de communities
• Traditioneel is verder geoptimaliseerd; met een headless CMS moeten basisfunctionaliteiten zelf ontwikkeld worden (zoals SEO optimalisatie, URL previews)
• Headless CMS is geen out of the box oplossing

De mogelijkheden die een headless CMS biedt voor content presentatie

De belangrijkste redenen om te evalueren of headless CMS iets is waar je mee aan de slag wilt gaan, zijn marketing en strategie. Door een headless-systeem te gebruiken staat het beheren van jouw content los van het publiceren op bijvoorbeeld jouw website. Gezien we een tijdperk betreden waarin veel van onze (digitale) communicatie draait om naadloze interacties in plaats van schermen of kanalen, is headless CMS voor veel organisaties een noodzakelijke keuze.

Denk bijvoorbeeld aan voice of broadcasting, waarbij je een in jouw CMS opgestelde FAQ beschikbaar stelt voor diensten als Google Home of smartwatches. Er kan door de gebruiker een vraag gesteld worden die vervolgens wordt beantwoord met een item uit jouw FAQ. Deze antwoorden zijn hetzelfde als op jouw website.

In de nabije toekomst vindt content een weg naar gebruikers op manieren die we ons nu niet kunnen voorstellen. Daarnaast gaan de gebruikers een grotere rol spelen in wat er met jouw content gebeurt. Gebruikers gaan op nieuwe manieren om met inhoud en geven tevens ook feedback aan makers van content. Een traditioneel CMS zal vaak niet toereikend genoeg zijn om deze ontwikkelingen te ondersteunen.

COPE met headless

Create Once, Publish Everywhere. Oftewel: maak één keer content en push dit door verschillende kanalen. Door te werken vanuit een headless CMS ben jij helemaal klaar voor deze multi-channel aanpak, de werkwijze is namelijk ingebouwd in het ontwerp. Ook is een headless systeem eenvoudig te gebruiken door marketeers. Het enige wat jouw marketeers hoeven te doen is inhoud maken, om dit vervolgens met één druk op de knop te publiceren daar waar dat nodig is.

Het belang van een contentplan

Wil je werken vanuit een headless CMS? Dan heb je een contentplan nodig. Waarom? Omdat je goed moet weten welke inhoud je wilt presenteren en wat je nodig hebt voor jouw website, app, klantportaal, etcetera.

De structuur van jouw headless CMS moet volledig worden opgezet. Het vergt hoge betrokkenheid van jouw organisatie en de bouwer van het systeem, vanwege alle te definiëren onderdelen. Door het maken van een contentplan ontzorg je jezelf en de medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het maken van content, omdat alles overzichtelijk samen wordt gebracht in bijvoorbeeld een Excel sheet. Maak het daar waar mogelijk gemakkelijker voor alle betrokkenen om hun werk uit te voeren.

Headless CMS voor een onderscheidende experience

Het besluit om met een headless CMS te werken hangt af van wat je wilt bereiken met jouw content als onderdeel van jouw digitale strategie. Naarmate content wordt geconsumeerd via een toenemend aantal kanalen én contentstrategieën complexer worden, hebben steeds meer organisaties baat bij werken met een headless-systeem. Wij helpen je met onderzoeken of jouw digitale platform(en) beter af zijn met een headless CMS en uiteraard ook met het bouwen van het systeem. Maar eerst delen we meer informatie in onze Redpaper over Headless CMS, zodat we zeker weten dat je met de juiste motivatie en nieuwsgierigheid bij ons aanklopt.